“De betrokkenheid was heel groot”

Uitzonderlijk hoogwater brengt gemeente Zwolle, ROVA en waterschap bij elkaar

Neem eens een kijkje in de keuken: in dit artikel lees je het verhaal van beheermanager Stedelijk water Mark Heideveld van gemeente Zwolle en de regiomanager beheer buitenruimte van ROVA, Henk van Dijk. Zij waren tijdens de kerstdagen onderdeel van De Hoogwaterbrigade van Zwolle en omgeving. Deze brigade is met spoed op poten gezet toen bleek dat voorafgaand aan de kerstdagen het water aan de IJssel en de Vecht zo hoog kwam te staan (1.53 boven NAP). Ook maakte Mark onderdeel uit van het crisisteam, waar ook het Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDOD) een belangrijke rol had. Mark en Henk vertellen over deze roerige dagen en blikken vooruit.

Ogen en oren van Zwolle

Henk: “De zaterdag voor kerst was ik in de binnenstad en ik zag het water al heel hoog staan aan de kades. Ik fietste terug over de Westerlaan en zag een aantal klinkertjes naar boven komen. Terwijl die bestrating er nog maar net in lag. Wij zijn ook de ogen en oren van gemeente Zwolle, dus ik maakte een foto. Die appte ik naar Mark en vervolgens heb ik hem gebeld. Ik zei, als je in de problemen komt, dan kan je van ons op aan!”

Waakzaamheid en extra handen

De hulp die Henk namens ROVA aanbood, was heel welkom vertelt Mark: “Op woensdag 20 december om 5 over 12 ’s nachts krijg ik een telefoontje. Eén van onze technische beheerders vertelt me over het hoogwater in de stadsgracht. Op zich niet zorgwekkend, maar het water was wel zo hoog dat we waakzaam moesten zijn. Wat je vooral wil voorkomen, is dat het regenwater bij het rioolwater komt, waardoor het rioolwater in de stadsgrachten terechtkomt. Juist op diezelfde zaterdagochtend dat Henk belde, had ik contact opgenomen met het Waterschap Drents Overijsselse Delta. Een collega van het waterschap, Johan Elshof, vertelde me dat de waterstanden nog wel verder zouden gaan stijgen. Het werd tijd om een crisisteam te formeren en er moesten extra handen paraat staan als dat nodig was. Voor dat laatste konden we ROVA goed gebruiken.”

Uitzonderlijke situatie

Het was een bijzondere situatie deze kerst, waarbij er 3 oorzaken waren voor het hoge water. Allereerst was er in oktober en november al zoveel regen gevallen, dat de grond verzadigd was. Daarnaast stroomde het water door de Noordwestenwind van het IJsselmeer naar Zwolle in plaats van andersom. Ten derde kwam er heel veel water vanuit Duitsland via de Vecht en vanuit de Sallandse weteringen, dat loost op de stadsgracht van Zwolle. Dat is een uitzonderlijke situatie die eens in de 25 tot 75 jaar voorkomt, geeft het Waterschap aan.

Crisisteam en Hoogwaterbrigade

Het crisisteam hield de waterstanden en voorspellingen nauwlettend in de gaten en overlegde wat er mogelijk aan beslissingen genomen moesten worden. Ondertussen trommelde het waterschap WDOD mensen op om de dijken te controleren. Mark: “Naast het crisisteam formeerden we die zaterdag dus ook de Hoogwaterbrigade. Henk kwam met het briljante idee om de medewerkers van de strooidienst te benaderen voor die extra handen. Tientallen mensen gaven zich hiervoor op en iedere dag stond 40 man stand-by. Met 1 telefoontje zouden ze binnen een half uur in de binnenstad kunnen zijn. Materiaal lag klaar, de mensen stonden paraat. Als die 1.70 boven NAP in beeld zou komen, dan wisten we dat deze mensen klaarstonden. Bijvoorbeeld om zandzakken te vullen en een nooddijk aan te leggen. Gelukkig is het niet nodig geweest, maar het was belangrijk dat dit al bij voorbaat goed geregeld was.”

Henk vult aan: “De betrokkenheid was heel groot. Kijk, de gemeente Zwolle en ROVA hebben een innige samenwerking en een gezamenlijk belang. Dat is: Zwolle mooi maken en schoon houden, zodat we met zijn allen trots zijn op Zwolle. Dat zag je ook terug rond de kerstdagen.”

Nasleep en blik op de toekomst

Het is nu ruim een maand verder, maar de mensen van zowel het crisisteam als de Hoogwaterbrigade zijn nog druk bezig met de nasleep van deze roerige dagen. Allereerst is de gemeente bezig om meldingen te verwerken van wateroverlast. Er zijn wel meer dan 140 meldingen binnengekomen van ondergelopen kelders. Ook ROVA ziet nog het restant van de wateroverlast; tijdens de veegrondes nemen ze extra vuil in de goten mee. En het Waterschap Drents Overijsselse Delta voert herstelwerkzaamheden aan de dijk uit.

Mark geeft aan dat ze bij de gemeente ook bezig zijn met verbeteringen van het protocol: “We zijn een brede evaluatie aan het organiseren, waarmee we ons plan gaan aanpassen. Het protocol dat we nu volgen, is 25 jaar oud en richt zich in feite vooral op het rioolstelsel. Maar een protocol moet ook gaan over rolverdelingen, over communicatie, over wie informeert wie. We zijn de afgelopen kerstdagen heel pragmatisch met de situatie omgegaan, die positieve manier van werken willen we nu helder verwerken in een nieuw protocol.”

Beeldmateriaal: Peter Denekamp